علی نعیم الدین خانی
اشاره
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در طیّ بیش از سی سال فعّالیّت در حوزه دادهپردازی علوم اسلامی و تولید محصولات نرمافزاری در بسترهای مختلف، آن طور که مخاطبان و کاربران نور اذعان داشتهاند، مسیر تولید دانش و عرصه پژوهشهای اسلامی و معرفتی را هموار نموده و بحمدالله، دستاوردهای بزرگی را در این سالها به دست آورده است.
در این نوشتار، خوانندگان محترم را با تازههای تولیدات نور در زمینه نرمافزارهای ویندوزی آشنا میسازیم و نگاهی اجمالی به محتوای و قابلیتهای این محصولات داریم. مقاله حاضر، در دو بخش کلّی «محصولات اختصاصی نور» و «نرمافزارهای مشارکتی نور» سامان یافته است. گفتنی است که نوشته حاضر، از معرّفی نرمافزارهای تولیدی مرکز نور که بعد از نگارش این مقاله، عرضه خواهند شد، خالی است.
- نویسنده: علی نعیمالدین خانی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
اشاره
نوشته حاضر، با هدف مروری بر فرمایشات مقام معظم رهبری درباره فضای مجازی و فنّاوریهای نوین ارتباطی و تبیین فرصتها و تهدیدهای این فضا سامان یافته است. همچنین کوشیدهایم به شناسایی ضعفها و قوّتهای مطرح در این حوزه از نگاه ایشان بپردازیم و دورنمایی از منویات و دغدغههای معظمله را ترسیم نماییم.
سالهاست که ایشان در حوزه اهمّیّت فضای مجازی و توجّه ویژه به این مقوله، نکات ارزنده و سفارشهای لازم را بیان مینمایند که متأسّفانه تاکنون فرمایشات ایشان، هنوز مورد توجّه و اهتمام لازم از سوی مسئولان قرار نگرفته است. امید است در دولت سیزدهم، توجّه بیشتری از نظر تئوری و عملی به رهنمودهای گهربار رهبری شود و تحوّلات چشمگیری را در این عرصه کلیدی که به اندازه انقلاب حایز اهمیت است، شاهد باشیم.
کلیدواژگان: فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی، اینترنت ملّی، شبکه ملّی اطّلاعات، مقام معظم رهبری.
- نویسنده: احمد اکبری* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ؛ علی نعیمالدین خانی** این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
اشاره
محصولات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در موضوعات گوناگون علوم و معارف اسلامی سامان یافته است و همه حوزههای مربوط به: عقاید، کلام، قرآن، حدیث، ادعیه، فقه، احکام و مناسک، فلسفه، منطق، عرفان، اخلاق، تربیت، ادبیات، طب، فرهنگ، اجتماع، تاریخ و سیره، جغرافیا، نجوم، سیاست، انسانشناسی، شخصیتشناسی و آثار بزرگان را پوشش میدهد.
یکی از این موضوعات، اخلاق است. تولیدات نور در حوزه اخلاق، به دو دسته کلّی قابل تقسیم است: الف. محصولاتی که تنها به همّت محقّقان و متخصّصان مرکز تهیه و تولید شده و همه یا بخش بسیاری از آن، به موضوعات و مباحث اخلاقی مرتبط است. ب. نرمافزارهایی که با مشارکت مرکز نور سامان یافته و تمام یا قسمتی از آن، به ارائه متون و مطالب اخلاقی اختصاص دارد. در این نوشتار، به معرّفی اجمالی مهمترین این محصولات به ترتیب الفبایی میپردازیم.
- نویسنده: علی نعیمالدین خانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
گزارشی از ویژگیها و خدمات قابل ارائه در دیتاسنتر نور
مرکز داده نور، بسترساز ارائه خدمات اطلاعاتی
مرکز نور، دادهپرداز علوم و معارف اسلامی
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با عنایت رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای در سال 1368 تأسیس گردید. هدف اصلی این مرکز، اشاعه فرهنگ غنی اسلام با آسانسازی دستیابی به منابع و متون اصیل دینی با بهرهگیری از امکانات رایانهای است. تولید محتوای علوم اسلامی و انسانی که ثمره آن در محصولات و وبگاههای مرکز قابل مشاهده است، به صورت مستمرّ در این مرکز ادامه دارد.
با توجّه به توانمندیهای فنّی و دادهای و وجود شبکه ارتباطی با صدها مرکز حوزوی، علمی ـ پژوهشی، دانشگاهی و دولتی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی مناسبترین گزینه برای راهاندازی مرکز داده علوم اسلامی کشور با هدف ارائه خدمات اطّلاعاتی به مراکز تابع دفتر رهبری، روحانیون و اساتید، وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری و همچنین مراکز دولتی و خصوصی است.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی
نرمافزارهای اخلاقی نور؛ ضرورتها و قابلیتها
گفتوگو با حجتالاسلام والمسلمین عزتالله مرتضایی، مدیر گروه «قرآن، اخلاق و دعا»
اشاره
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برای سروسامان دادن به تولیدات خود، از گروههای متعدّد علمی در معاونت پژوهشی بهره میبرد. یکی از این گروهها، گروه «قرآن، اخلاق و دعا»ست که تاکنون نرمافزارهای فاخر و پُرمخاطبی را در کارنامه فعّالیّت خود به ثبت رسانده است و از آن جمله میتوان به نرمافزار: جامع تفاسیر نور، نور الجنان و دانشنامه اخلاق اشاره نمود.
ازآنجاکه این شماره از فصلنامه رهآورد نور، به معرّفی فعّالیّتها و تولیدات گروه «اخلاق و دعا» در مرکز نور اختصاص دارد، به حضور حجّتالاسلام والمسلمین عزّتالله مرتضایی، مدیر محترم گروه «قرآن، اخلاق و دعا» در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رسیدیم و با ایشان درباره پیشینه، روند تولید و قابلیتهای نرمافزارهای اخلاقی نور به گفتوگو نشستیم. امید است که این مصاحبه، مورد استفاده علاقهمندان و خوانندگان عزیز قرار گیرد.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی
اشاره
وقتی سخن از عرصه «فرهنگ و تبلیغ دینی» به میان میآید، معمولاً نگاهها معطوف به مخاطبان و کاربران عمومی است. بدیهی است که بخش بزرگی از مخاطبهای این عرصه را افراد غیرمتخصّص تشکیل میدهند. به همین جهت، مراکز و نهادهای متولّی امر دین و فرهنگ، بسته به گستره وظایف خویش، ملزم به ارائه محتواهایی مفید و مناسب برای عامّه مردم نیز هستند.
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، این مهمّ را از نظر دور نداشته و ضمن تولید محصولات تخصّصی وبی و ویندوزی در حوزههای مختلف علوم و معارف اسلامی، شمار قابل توجّهی از نرمافزارهای خود را در همین راستا تهیه و تولید کرده است. برخی از این محصولات، مستقلاً از آثار تولیدی مرکز نور به شمار میروند و بعضی دیگر، از جمله تولیدات سفارشی و مشارکتی نور میباشند و البته ما در این مختصر، در صدد شمارش همه آنها نیستیم و به معرّفی مهمترین آنها بسنده میکنیم.
گفتنی است که محصولات تخصّصی و پژوهشی مرکز، مانند نرمافزار جامع الأحادیث و جامع تفاسیر نور و یا وبگاه جامع قرآنی و جامع الأحادیث، هر چند برای پژوهشگران و متخصّصان حوزه تفسیر و حدیث سامان یافته، امّا در آنها محتواهای عمومی نیز جهت استفاده سایر مخاطبان در نظر گرفته شده است؛ محتواهایی همچون: ترجمه آیات، تفاسیر عامّهپسند، ترتیل، تلاوت مجلسی، ترجمه و شرح احادیث، احکام شرعی، اخلاق اسلامی و یا زندگینامه و سیره معصومان(ع).
همچنین، مرکز نور نرمافزارهای بسیاری را در زمینه مجموعه آثار شخصیتهای بزرگ علمی و اسلامی تولید کرده که بیشتر جنبه تخصّصی دارند و در این مقاله، صرفاً به برخی از مهمّترین مواردی اشاره شده که جهت بهرهمندی عموم نیز مفید هستند. شماری دیگر از تولیدات نور برای عموم مخاطبان، برنامههای اندرویدی است که پرداختن به آنها، مجالی دیگر میطلبد و در اینجا از ذکر آنها صرف نظر نمودهایم.
بنابراین، در این نوشتار، تعدادی از مهمترین محصولات برخط و برونخط نور را که با حوزه تبلیغ و فرهنگ دینی مرتبط است و برای عموم مخاطبان نیز قابل استفاده میباشد، بهاختصار معرّفی مینماییم.
- نویسنده: به کوشش: علی نعیمالدین خانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
درآمد
امور کاربران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، یکی از بخشهای فعّالِ معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی به شمار میآید که از دو واحد «نصب» و «پشتیبانی» تشکیل شده است. بدیهی است، اصلیترین کار این بخش، بعد از اتمام فرایند تولید و عرضه نرمافزارهای نور آغاز میشود و کارشناسان خدوم و پُرتلاش آن، همواره باید به ابهامها، سؤالها و پیشنهادهای محقّقان و کاربران برنامههای نور پاسخ گویند و در خصوص فرایند نصب و فعّالسازی نرمافزارهای مرکز در قالب پیشخوان نور و تحت شبکه نیز جوابگوی خریداران باشند و گره از مشکلات آنها باز کنند.
با توجّه به اهمّیّت این بخش در روند تولید، عرضه و معرّفی محصولات مرکز، در نوشتار پیش رو، به تبیین گوشهای از خدماتی که بخش امور کاربران به مخاطبان و مشتریان خود ارائه میکند، میپردازیم. در ابتداء اهداف و شرح وظایف این بخش را مرور میکنیم و آنگاه از زبان دستاندرکاران، خدمات و فعّالیّتهای ارزنده و راهگشای آن را معرّفی مینماییم.
- نویسنده: تهیه و تنظیم گزارش: علی نعیم الدین خانی
مقدمه
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ارائهکننده نرمافزارهای علوم اسلامی است که در موضوعات متنوّعی به تولید و عرضه محصولات ویندوزی و وبی اقدام کرده است. یکی از این موضوعات، مباحث مربوط به علوم عقلی، مشتمل بر دانش: فلسفه، کلام و عرفان است که نیازهای علمی و پژوهشی بسیاری از محقّقان و علاقهمندان این حوزه را پاسخگوست. این نرمافزارها که در وهله نخست در قالب نسخههای دسکتاپ یا آفلاین تولید شده، به همّت محقّقان و متخصّصان نور، بهویژه پژوهشگران و دستاندکاران معاونت پژوهشی و معاونت تولید مرکز سامان یافتهاند.
گفتنی است که معاونت پژوهشی مرکز نور، از گروههای مختلفی تشکیل شده که از آن جمله، گروه علمی عقلی است که در موضوعات: فلسفی، کلامی و عرفانی به انجام تحقیقات لازم و بسترساز برای تولید نرمافزارهای مرتبط با این علوم فعّالیّت میکند.
مجموعه تولیدات نرمافزاری مباحث علوم عقلی در مرکز نور، در سه قالب کلّی: کتابخانهای، معجم موضوعی و درختوارهای سامان یافته است. معمولاً در نرمافزارهای کتابخانهای، بیشتر سعی در گردآوری و ارائه منابع و فراهم نمودن امکانات تحقیقاتی و کاربردی برای جستوجوی لفظی در متن است؛ ولی در نرمافزارهای معجم موضوعی و درختوارهای، سعی و هدف کلیدی تولیدکنندگان برنامه، بسترسازی برای جستوجوی مفهومی و تحلیل موضوعیِ محتوای متون مرجع و اصلی است.
آنچه در ادامه خواهید خواند، محتوا و قابلیتهای محصولاتِ تولیدشده یا در دست تولید است که از ابتداء کار مرکز تاکنون در زمینه علوم عقلی عرضه شدهاند یا خواهند شد. امید است که این نوشتار، مورد توجّه خوانندگان عزیز قرار گیرد.
- نویسنده: علی نعیمالدین خانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
معرفی مرکز و محصولات نور، نیازمند حضور فعال در فضای مجازی است
گفتوگو با جناب حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر خوانساری، مدیرکل روابط عمومی و بینالملل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
اشاره
اطّلاعرسانی چهرهبهچهره در زمینه چگونگی بهرهگیری از امکانات رایانه و نرمافزارهای اسلامی به شخصیتهای علمی داخل و خارج کشور، از جمله: عالمان، اندیشمندان، مسئولان نهادهای فرهنگی، سیاستمداران، اساتید و فرهیختگان حوزه و دانشگاه، در شمار اقدامات فرهنگساز بخش «روابط عمومی و بینالملل» مرکز تحقیقات کامیپوتری علوم اسلامی است.
ارتباط با شخصیتهای حقیقی و حقوقی خارج از مرکز؛ شرکت و حضور در مجامع، سمینارها، کنگرهها و جلسات علمی، فرهنگی و تحقیقاتی داخلی و خارجیِ مرتبط با فعّالیتهای مرکز؛ کارشناسی در خصوص درخواست تأسیس و ایجاد بانکهای اطّلاعات خودگردان و مدیریت و نظارت بر عملکرد آنها، گوشههایی از وظایف این بخش به شمار میرود.
نظر به اهمّیّت بحث روابط عمومی و بینالملل در مرکز نور، به حضور مدیرکل این دفتر، جناب حجتالاسلام والمسلمین محمدباقر خوانساری رسیدیم تا از نزدیک با پیشینه، وظایف، فعّالیّتها و برنامهها و چشماندازهای بخش مذکور، بیشتر آشنا شویم.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی
یکپارچه سازی محتواهای مرکز، نقش مهمی در تولید دانش دارد
گفتوگو با مهندس مهدی نیکنام، معاون فنّی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
اشاره
در سالهای گذشته، تولید محتوا و عرضه آن به کاربران، یکی از مؤلّفههای مطرح در حوزه فنّاوری اطّلاعات به شمار میرفت؛ امّا امروزه یکپارچهسازی دادهها به همراه تعامل با کاربران و استفادهکنندگان محصولات نرمافزاری، از اهمّیّت بسیار بالایی برخوردار است. نظر به اهمّیّت مباحث فنّی و هوش مصنوعی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، با معاون محترم فنّی مرکز نور، جناب آقای مهندس، مهدی نیکنام، گفتوگو نمودیم.
در این مصاحبه، به مباحث و محورهایی همچون: جایگاه معاونت فنّی، بخش ادارهها و وظایف کلّی، بسترهای تولید نرمافزار در مرکز، یکپارچهسازی اطّلاعات (گراف دانش)، تعامل با مراکز علمی و مؤسسات پژوهشی دیگر، دادهمحوری و ارزیابی رفتار کاربران، خواهیم پرداخت. امید است که مورد توجّه و استفاده علاقهمندان قرار گیرد.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی